काठमाडौँ । ल्याण्डफिल साइट प्रभावित स्थानीयका मागमा सन्बन्धमा काठमाडौँ महानगरपालिका, ककनी गाउँपालिका र धुनिवेँसी नगरपालिकाबिच ७ बुँदे सहमति भएपछि फोहोर व्यवस्थापनको अवरोध हटेको छ । महानगरका प्रमुख विद्यासुन्दर शाक्य, धुनिवेँसी नगरका प्रमुख बालकृष्ण आचार्यसहित जनप्रतिनिधि र स्थानीय प्रभावितसहितको छलफल र सहमतिपछि ७ दिनसम्म रोकिएको फोहोर व्यवस्थापनको अवरोध हटेको हो । आज भएको छलफल तेस्रो हो । हिजो भएको छलफलमा महानगरपालिका प्रमुख विद्यासुन्दर शाक्य अस्वस्थ्य भएपछि आज बस्ने गरी छलफल सकिएको थियो । छलफलमा रहेकै बेला आँखामा समस्या भएर प्रमुख शाक्य उपचारका लागि जानुभएपछि हिजोको वार्ता रोकिएको थियो । विरामी अवस्थामै आजको छलफलमा सहभागी हुनुभएका प्रमुख शाक्य सहमतिपछि पुनः उपचारका लागि अस्पताल जानु भएको थियो । उहाँ फर्किएपछि सहमति पत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो ।

फोहोरमैला प्रभावित क्षेत्र शिक्षक व्यवस्थापन संघर्ष समिति, सिसडोल बञ्चरेडाँडा फोहोरमैला व्यवस्थापन सरोकार समितिलगायत स्थानीय समूहले विभिन्न माग राखेर चैत १३ गतेदेखि सडकमा विरोध प्रदर्शन थालेका थिए ।

सहमतिपछि आजै १५३ गाडी फोहोर ल्याण्डफिल साइटमा पु¥याइएको छ । जसमध्ये महानगरले २३ गाडी र निजी क्षेत्रले १३० गाडी फोहोर पु¥याएको वातावरण व्यवस्थापन विभागका प्रमुख हरिकुमार श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो ।

फोहोरमैला मानवीय संवेदना, जनस्वास्थ्य र वातावरणसँग प्रत्यक्ष जोडिएकोले यसको व्यवस्थापनमा सबै पक्ष जिम्मेवार हुनुपर्ने बताउँदै छलफलका मेयर शाक्यले स्थानीय मागलाई महानगरले गम्भीरताका साथ लिने गरेको बताउनुभयो । ‘महानगरले गर्न सक्ने कामका बारेमा म जिम्मेवार र प्रतिवद्ध छु । कार्यपालिका बैठक वा नगर सभामा लगेर टुङ्ग्याउनु पर्ने बिषय मेरो जिम्मा भयो । संघीय वा प्रादेशिक मन्त्रालय, विभागले गर्ने कामका सम्बन्धमा हामी सबै बसेर समाधान खोजौँ ।’ शाक्यको भनाइ थियो ।

सहमतिअनुसार ककनी गाउँपालिकाबाट माग भए आएका ४६ जना र धुनिबेँसी नगरबाट माग भइ आएका विषयगत र तहगत दरबन्दीमा पदपूर्ति गर्न सम्बन्धित पालिकाले करार सेवाका लागि प्रक्रिया थालनी गर्नेछन् । यसका लागि सरकारले तोकेको स्केलबराबरको तलव रकम महानगरले उपलब्ध गराउनेछ । संघीय सरकारकाबाट स्थायी पदपूर्ति भएपछि करार सेवाका जनशक्तिको अवधि र महानगरले दिने अनुदानको अवधि सकिनेछ ।

स्वास्थ्य सेवा सञ्चालन व्यवस्थापनका लागि ककनी गाउँपालिका र धुनिबेँसी नगरले १० दिनभित्र उपयुक्त र दिगो योजना उपलब्ध गराउनेछ । यसका आधारमा सम्बन्धितविच छलफल गरेर निचोड निकालिनेछ ।

बञ्चरे डाँडामा फोहोर व्यवस्थापन सुरु गर्नुपूर्व कुँडुले र बञ्चरेडाँडाबाट अति प्रभावित र प्रभावित क्षेत्रको पहिचान गर्न १ हप्ताभित्र विज्ञ समिति गठन गरिनेछ । यो समितिले ९० दिनभित्र प्रतिवेदन दिनेछ । यसरी प्राप्त हुने प्रतिवेदनका आधारमा जग्गा अधिग्रहणलगायतका काम गर्न सम्बन्धित निकायलाई शिफारिस गरिनेछ ।

प्राविधिक शिफारिसअनुसार महानगरले सिसडोल ल्याण्डफिल साइटको पोष्ट क्लोजरको काम गर्नेछ ।

धुनिवेँसी नगरपालिका र ककनी गाउँपालिकाका प्रभावित क्षेत्र विकासका लागि महानगरले आगामी आर्थिक बर्षदेखि बार्षिक ३ / ३ करोड रुपैयाँ उपलब्ध गराउनेछ । यसै गरी स्थानीय स्वास्थ्य सेवा सहजताका लागि महानगरले १ थान एम्बुलेन्स खरिद गरेर धुनिवेँसी नगरलाई उपलब्ध गराउनेछ ।

छलफलका क्रममा धुनिवेसी नगरपालिकाका प्रमुख बालकृष्ण आचार्यले काठमाडौँले पुर्वाधार विकासका लागि दिने भनेको सहयोगको प्रसंशा गर्नुभयो । ’नुवाकोट वा धादिङ्बाट आउने स्थानीय स्तरका समस्या पालिकामार्फत ल्याउनु पर्छ । यसले मात्र असल शासन र संस्थागत चरित्र बोक्छ ।’ प्रमुख आचार्यको जोड थियो ।

छलफलमा सहमति भएका विषयसँगै छलफलका क्रममा सन्निकट क्षेत्रको प्रभाव, प्रदुषण नियन्त्रणका सामुहिक प्रयासमा वृक्षारोपण, जल, माटो वायुमा परेको प्रभाव मुल्याङ्कन र क्षति व्यवस्थापन, पुराना सहमति कार्यान्वयनको अवस्था, विषयगत काम र तिनको जिम्मेवारी, उपत्यकाका अन्य पालिकाको दायित्वलगायत विषय उठान भएका थिए । यसैगरी महानगरपालिको क्षेत्राधिकारभन्दा बाहिरका माग र मुद्दा सुनुवाई गर्ने अवस्था र संयन्त्रको महानगरले नेतृत्व गर्नुपर्ने माग उठेको थियो ।

निजी क्षेत्रका फोहोर संकलकहरु ढुवानीमा थप जिम्मेवार बन्नुपर्ने, सवारीको क्षमताअनुसार फोहोर ढुवानी गर्नुपर्ने, फोहोर ढुवानी गर्ने सवारी बस्तीविचमा रोक्नु नहुनेलगायत विषयलाई स्थानीयले प्रमुख मुद्दाका रुपमा अघि सारेका थिए ।